Građani, preduzetnici, preduzeća, institucije i lokalne zajednice u Srpskoj uskoro će se moći udruživati u zajednice obnovljive energije, a u cilju proizvodnje struje za vlastite potrebe.

Naime, Regulatorna komisija za energetiku Republike Srpske (RERS) utvrdila je nacrt pravilnika kojim se definiše ova oblast, tri godine nakon što je usvojen Zakon o obnovljivim izvorima energije koji je predvidio ovu mogućnost.

Cilj pravilnika je, kako navode u RERS-u, da se uredi način i uslovi za sticanje statusa zajednice sa ciljem korišćenja i proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora,  prvenstveno radi zadovoljenja potreba njihovih članova.

Zajednica je pravno lice, koja mora imati formiranu skupštinu u kojoj će biti zastupljeni svi članovi sa prebivalištem na teritoriji na kojoj se izvodi projekat i svi moraju pripadati području jednog operatora distributivnog sistema.

Malo i srednje preduzeće kao i preduzetnik može biti član zajednice ukoliko proizvodnja električne energije iz obnovljivih izvora ne predstavlja njegovu osnovnu djelatnost.

„Zajednica ima pravo na proizvodnju, potrošnju, skladištenje, uzajamnu razmjenu električne energije proizvedene u postrojenjima iz obnovljivih izvora koja su u njenom vlasništvu kao i da višak proizvedene električne energije proda na tržištu te da ostvari podsticaj u vidu premije“, stoji u nacrtu pravilnika.

Članstvo u zajednici je dobrovoljno, a raspodjela električne energije između članova će biti regulisana ugovorom. Svaki član zajednice ima pravo pristupa podacima o utrošenoj energiji.

Sa Operatorom distributivnog sistema regulisaće se pitanja upravljanja i održavanja distributivne mreže.

Takođe Operator vrši raspodjelu proizvedene električne energije utrošene za vlastite potrebe članova zajednice, ali i obračunava naknadu za korišćenje distributivne mreže.

„Zajednica je dužna da izabere snabdjevača koji će biti balansno odgovoran za mjerna mjesta preko kojih Zajednica ostvaruje primopredaju električne energije sa distributivnom mrežom“, piše u nacrtu ovog dokumenta.

Inače, zajednica je dužna da jednom godišnje dostavi Regulatornoj komisiji izvještaj o radu za proteklu godinu.

U slučaju da regulator utvrdi da zajednica ne podnosi redovne izvještaje, da ne može više da proizvodi, isporučuje ili preuzima struju, može joj oduzeti status.

U Ministarstvu energetike i rudarstva napominju da su od 2019. godine, zajednice obnovljive energije (ZOE) definisane na nivou Evropske unije, gdje je pasivnim potrošačima omogućen prelazak na aktivne učesnike u energetskoj tranziciji.

„Najveće prepreke u realizaciji projekata zajednice obnovljivih izvora i korišćenju datih mogućnosti predstavljaće nedovoljno poznavanje ove oblasti od strane potencijalnih učesnika, regulisanje međusobnih prava i obaveza učesnika i definisanja načina raspodjele proizvedene električne energije“, kaže Nada Milovčević, načelnik odjeljenja za projekte, koncesije i obnovljive izvore energije u Ministarstvu energetike i rudarstva Republike Srpske.

Ona kaže da ministarstvo u saradnji sa njemačkom agencijom “GIZ“ uveliko priprema teren za formiranje energetskih zajednica.

Naime, GIZ pomaže u izradi poslovnih planova ili studije izvodljivosti za tri projekta.

Prvi je „Solarna elektrana bazen“, u Modriči, instalisane snage do 125 kW, na objektu sa ciljem proizvodnje električne energije i smanjenja troškova funkcionisanja gradskog bazena.

Učesnici bi bili opština, Gradski bazen i korisnici bazena.

U Laktašima se radi na projektu „Prvi solarni kilovati“ gdje bi se na krovu gradske uprave gradila solarna elektrana instalisane snage 750 do kW.

Korisnici bi bili grad Laktaši, komunalno preduzeće „Budućnost“ i Sportska dvorana Laktaši.

Tu je i projekat „Solarna elektrana Sokolac“, instalisane snage do 50 kW, gdje bi zajednicu formirali opština, sportsko-rekreacioni centar „Glasinac“, osnovna škola i srednjoškolski centar, a gdje bi se paneli postavili na krovove ovih ustanova.

„Pretpostavljamo da će neki od navedenih projekata biti i realizovan, nakon formiranja zajednice i obezbjeđenja potrebnih sredstava“, kazala je Milovčevićeva.

Inače, kada su u pitanju pozitivni primjeri iz Evropske unije treba spomenuti  energetsku zajednicu „Crevillent“, u Španiji koja je jedna od najstarijih i najvećih u EU.

Takođe, u Lisabonu su se organizovali vlasnici stanova i na krovu višestambene zgrade postavili fotonaponsku elektranu za samosnabdijevanje.

 U Hrvatskoj, u Križevcima tehnološki park i obližnja biblioteka, testiraće poslovni model energetske zajednice kako bi podstakli razvoj malih solarnih fotonaponskih elektrana vlastite potrošnje, piše CAPITAL.ba.